Door Susanne Duijvestein, sustainable uitvaartbegeleider van Bijafscheid
In het hooggebergte van Tibet en China is de eeuwenoude traditie dat een dood lichaam wordt achtergelaten in de bergen als voer voor roofdieren en aaseters. Eigenlijk geen burial dus, maar excarnatie. Een korte introductie in jhator voor mensen met een sterke maag.
Sky Burial
Leven in hooggelegen koude gebieden heeft de beperking dat de grond het grootste deel van het jaar bevroren is, geen spade komt erin. En laat er ook weinig boomgroei zijn, waardoor hout er te schaars is. Noch begraven noch cremeren is daardoor een optie.
Vooral om praktische redenen zijn mensen in de loop der tijd dus overgegaan tot het alternatief van excarnatie. Maar er is ook een spirituele reden. Vanuit de boeddhistische idee dat ons lichaam slechts een tijdelijk aard omhulsel is en vanuit vrijgevigheid naar andere levende wezens, gaat het lichaam weer terug de natuur in. Als voedsel voor dieren, doorgegeven in een nieuwe levenscyclus. Doodgaan is voor boeddhisten immers een overgang van het ene aardse leven naar het volgende.
Je ziet, geen boom te bekennen en best koud
Hoe gaat het dan in zijn werk?
De jhator moet ergens binnen 7 dagen plaatsvinden nadat iemand is overleden. Het ritueel wordt gepland en voorbereid door een geestelijke, een lama. Wie de daadwerkelijke uitvoering doet, verschilt per regio. Soms zijn het monniken, soms de mannen uit het dorp, soms zijn er speciale jhator meesters die het werk doen.
Geleid door een vast lokaal ritueel, vaak met thee drinken en wierook, zorgen de mannen ervoor dat het lichaam van de overledene wordt omwikkeld en naar een vlakke plek in de bergen wordt gebracht. Dit is een vaste plek voor de dorpelingen, soms versierd met gekleurde gebedsvlaggetjes, of herinneringsstenen.
Op de plek aangekomen, moeten de mannen het lichaam prepareren. Een soort beulenwerk. Het lichaam wordt in stukken gehakt, de huid ingesneden, de botten worden met een hamer stukgeslagen. Hoe meer mannen meehelpen, hoe sneller het gaat. Maar soms doet iemand dit ook alleen.
De enorme aasgieren weten intussen natuurlijk wat er gebeurt. Ze verzamelen zich in groten getale bij de plek, in ongeduldige afwachting van hun maal.
Zodra het lichaam in stukken ligt en het ritueel ten einde is, slaan de gieren toe.
De gieren en eventuele andere aaseters of roofdieren eten al het vlees van het lichaam. Het skelet dat na een aantal uren overblijft, wordt vervolgens vaak nog verpulverd en gemengd met bloem, om vervolgens ook opgegeten te worden. Tot er dus niets meer over is. Het moet een heftig ritueel zijn om deel van uit te maken, een onsmakelijke confrontatie met de eigen vergankelijkheid. Maar vanuit het boeddhisme is dat ook juist de filosofie. Het is de oefening om geen angst te voelen voor het realisme van de aardse dood. Familieleden van de overledene worden overigens aangemoedigd om het hele ritueel bij te wonen, juist om deze reden.
Wel even iets anders dan in ons calvinistisch landje, waar de dood is weggestopt achter de coulissen van een crematorium, toch?
Misschien denk je: dit wil ik ook. Of misschien was je maag al omgedraaid bij de eerste alinea. Als je tot de laatste categorie behoort, zijn de enorme hoeveelheid foto's die je via Google kunt vinden, mogelijk iets te explicit.
Lees ook
Deyja
Deyja is een intercultureel onderzoek naar dood. Een online ruimte ontworpen om de periode van rouw, verlies en verdriet als bijzondere kans aan te grijpen om te verstillen en de mens haar eeuwenoude vragen rondom het leven en de dood te onderzoeken. Vind meer boeken in de deyja boeken collectie. Of bestel 'Relax you're going to die' online.
Comments